Archief

2023: Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven door Ronald van Hest

Eind jaren zestig en begin jaren zeventig hadden de Delfste kunstenaar Jan Schoonhoven en de Duitse fotograaf Lothar Wolleh verschillende ontmoetingen met elkaar. Uit die ontmoetingen ontstond een hechte vriendschap en verschillende ideeën. Een van die ideeën was het plan om een fotoboek over Schoonhoven uit te brengen. Van het boek, dat in 1972 uitgebracht had moeten worden, werd slechts één  proefexemplaar gemaakt. Dat bestond uit het boek en een opbergcassette. Waarschijnlijk vanwege de hoge productiekosten, is het nooit op de markt gebracht.
            Nu vijftig jaar later is daar ineens verandering in gekomen. Naar aanleiding van de tentoonstelling over Schoonhoven en Wolleh in Museum Prinsenhof in Delft, bracht Oliver Wolleh, de zoon van Lothar en de beheerder van zijn nalatenschap, het boek nogmaals onder de aandacht. En met succes, want uitgeverij Waanders heeft het boek onder de titel Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven alsnog uitgebracht.
Het eerste deel van het boek bestaat uit het oorspronkelijke fotoboek. Het tweede deel is gereserveerd voor een tekst van Schoonhovenkenner Antoon Melissen. Hij beschrijft het werk van de twee, hun gezamenlijke projecten en hun vriendschap. Verder bevat het boek een voorwoord van Janelle Moerman, de directeur van Museum Prinsenhof.
            Jan Schoonhoven  (1914- 1994) verwierf faam vanwege zijn witte reliëfs van papier en karton. Samen met zijn vrienden Armando, Jan Hendrikse en Henk Peeters exposeerde hij vanaf het eind van de jaren vijftig vooral in op experiment gerichte galerieën. Eerst hanteerden zij de naam Nederlandse Informele Groep, later werd dat Nederlandse Nul- Groep. De Nederlandse Nul- Groep was het antwoord op de internationale ZERO-beweging. Die in Duitsland ontstane beweging wilde na de Tweede Wereldoorlog een frisse start maken. Daarbij speelde het gebruik van alledaags basismateriaal een voorname rol.
            Schoonhovens werk werd in Nederland aanvankelijk niet hoog aangeslagen. Maar nadat hij in 1967 tijdens de Biënnale van São Paulo de tweede prijs in de wacht sleepte, veranderde dat.
            Lothar Wolleh (1930-1979) was als fotograaf op verschillende terreinen actief. Zo was hij een prijswinnende reclamefotograaf voor merken als Luxaflex, Königs Pilsener en Volkswagen. Daarnaast was hij een gepassioneerd kunstliefhebber die menig kunstenaar fotografeerde, waaronder ook veel ZERO-kunstenaars. Zo verschenen vermaarde kunstenaars als Lucio Fontana, Joseph Beuys en Günther Uecker voor zijn camera.
            Dat hij als huisfotograaf van ZERO- kunstenaars uiteindelijk ook Jan Schoonhoven ging fotograferen, is dus niet zo verwonderlijk. De in het fotoboek afgebeelde foto's tonen onder meer Schoonhoven aan het werk, tijdens openingen in ateliers en thuis met bevriende kunstenaars. Samen met de bijbehorende tekst bieden ze een bruikbaar inzicht in de drijfveren en het leven en werk van de twee hoofdpersonen.

November Music 2023

Onvoorstelbaar hoe ze er in Den Bosch elk jaar maar weer in slagen om ruim een week lang een parelketting van bijzondere muziek aaneen te rijgen. November Music toont bekende- en minder bekende muzikanten in de niche-genres als elektronische muziek, minimal music, wereldmuziek, pop, jazz, (modern) klassiek en alles daar tussen in. Het was weer genieten.

Muziekroute 5 november 2023.Je eigen keuze menu samenstellen uit 20 optredens? Wat hoogtepunten:

-Dyane Donck Company. Als genieter wordt je ondergedompeld in een overweldigende ervaring waarin livemuziek, soundscapes, beeldende kunst en literatuur op avontuurlijke wijze gemixed worden door componiste Dyane Donck die zichzelf steeds weer opnieuw uitvindt en de luisteraar een half uur van de wereld op tilt. In een langzamerhand steeds overtuigender oeuvre beweegt zij zich richting de champions league van de serieuze muziek. De muzikanten brengen de muziek en zang dan weer ingetogen dan weer snel en hard met elementen uit pop, soundscapes, dronemuziek dwars door de in de ruimte geprojecteerde bewegende tekeningen van Iris Bouwmeester terwijl ondertussen teksten in de ruimte ontstaan die het verhaal vertellen. Een pareltje!! Weer te zien op November Music 2024!!




-Melodisch, rustig, ingetogen brengt het trio met Naissam Jalal de mooie liedjes waarin Naissam vaak wisselt tussen fluit en zang.






-Verrast door het serieuze- luisterende publiek gaat R & B diva Ayanna Witters-Johnson van start in W2-poppodium alleen met haar staande bas op het grote podium. Al snel breekt zij het ijs met haar innemende persoonlijkheid en wint het publiek met haar overtuigende virtuositeit!










Verkadefabriek 5 november.               Frisell, Lage, Riley spelen John Zorn: Theresia de Avila

John Zorn stelt de muzikanten voor die in de grote zaal van de Verkadefabriek het 3e deel over mystici laten horen, deze keer over Theresia van  Avila. Bill Frisell, Julian Lage en Gyan Riley (voor mij de minst bekende, maar niet minder virtuoos, en zoon van componist Terry Riley). 


 In 50 minuten worden we via het verhaal van Theresia meegenomen in de wereld van Zorn die ons op 3 akoestische gitaren leidt langs barok, jazz, minimal, spaans en wat al niet meer naar een niveau waar je als luisteraar geen idee meer hebt wie wat speelt maar je slechts kunt genieten en beseft dat het uitzonderlijk is dat we zulke talenten en zulke bijzondere muziek in Den Bosch kunnen zien!     



FAQ Festival tips 2023

door Ronald van Hest

Vanaf donderdag 2 november 2023 kunnen liefhebbers van experimentele elektronische muziek hun hart ophalen Dan wordt op verschillende locaties in Den Bosch weer het FAQ Festival gehouden, dat sinds een paar jaar onderdeel is van November Music. We pikken er in deze vooruitblik enkele opvallende acts uit.

Nik Void en Klara Lewis

Nik Void (beter bekend als Nik Colk Void) en Klara Lewis maken op zaterdag 4 november hun opwachting in de Studio van de Verkadefabriek. Beide dames hebben los van elkaar al een behoorlijke carrière opgebouwd. Nik Void begon als zangeres van KaitO, voordat ze overstapte naar Factory Floor. Die groep maakte furore met een mix van postpunk, industriële muziek en minimalistische techno. Factory Floor wordt nogal eens vergeleken met Throbbing Gristle, de grondleggers van de industriële muziek. Overigens heeft Nik Void samen met de voormalige Throbbing Gristle-leden Chris Carter en Cosey Fanni Tutti een paar albums onder de naam Carter Tutti Void  gemaakt. En vorig jaar bracht ze haar eerste soloalbum uit: Bucked Up Space. Op dat geslaagde album is vooral kale techno te horen.

Klara Lewis groeide op in Zweden en is de dochter van Graham Lewis, de bassist van de legendarische Engelse postpunkband Wire. Die groep dankt zijn faam vooral aan drie klassieke platen uit de jaren zeventig: Pink Flag, Chairs Missing en 154. Is de eerste plaat nog vooral een punkalbum, de twee daarna zijn een voorbeeldig huwelijk tussen melodieuze popsongs en experimenteerdrift. Graham Lewis vertegenwoordigt binnen Wire het experimentele element. Klara heeft haar hang naar muzikale experimenten dus niet van een vreemde.

De soloalbums van Klara Lewis bevatten vooral abstracte geluidskunst, hier en daar afgewisseld met ritmische elementen en een kleine flard melodie. Een opmerkelijke uitzondering is dan weer de twintig minuten durende single Ingrid, die juist zeer melodisch en sferisch is. De compositie is grotendeels rond een celloloop opgetrokken en eindigt in een prachtige gruizige elektronische laag. Ook de op plaat vastgelegde live-performance Live in Montreal 2018 is voor haar doen behoorlijk melodieus en op een bepaald moment zelfs bijna soulful te noemen.

Dit jaar sloegen Nik Colk Void en Klara Lewis de handen ineen op het werkstuk Full-On. Dat album biedt een goede balans tussen de stijlen van beide dames. Het is toegankelijker dan de muziek van Lewis, maar abstracter dan wat Void doorgaans maakt. Het concert in de Verkadefabriek begint om 20.45 uur.

Mark Fell en Rian Treanor

Mark Fell en zijn zoon Rian Treanor treden vrijdag 3 november om 22.30 uur op in de Toonzaal. Beiden grossieren in kale elektronische dansmuziek met heftige, soms ook complexe, ritmes.

De net als Treanor uit het Engelse Rotherham afkomstige Mark Fell geldt als een pionier in genres als IDM  (Intelligent Dance Music) en glitch. Laatstgenoemd genre kenmerkt zich onder meer door haperingen en overslaande geluiden of ritmes. Fell heeft platen uitgebracht onder zijn eigen naam, als Sensate Focus en met SND, het duo dat hij samen met Mat Steel vormde. Verder heeft hij verschillende samenwerkingen met andere artiesten op zijn naam staan, waaronder albums met Will Guthrie en Oren Ambarchi. Daarnaast houdt hij zich bezig met het maken van experimentele films en zaken als hedendaagse filosofie en  radicale politiek.

De muziek van Rian Treanor is wat dansbaarder en melodieuzer dan die van zijn vader. Dat geldt vooral voor zijn vroege werk, waarop ook de invloed van een genre als U.K. garage zich doet gelden. Zijn latere platen zijn complexer en getuigen van zijn interesse voor Afrikaanse muziek. Zo is zijn album  File Under U.K. Metaplasm mede geïnspireerd door de Tanzaniaanse singeliscene. En op het dit jaar verschenen Saccades werkt hij samen met de Oegandese muzikant Ocen James. James bespeelt de rigi rigi, een eensnarige viool, en is een van de kopstukken van de Acholitronix, een beweging die traditionele Noordoegandese Acholimuziek wil moderniseren door akoestische instrumenten te verbinden met elektronische beats. Acholi is overigens geen genre, maar wel de naam van het volk dat hoofdzakelijk in het noorden van Oeganda woont. Het belooft een beatrijke avond in de Toonzaal te worden voor mensen met stalen zenuwen.

 

Floris Vanhoof enThomas Ankersmit

De Serge Modular, een analoge synthesizer ontworpen door de Amerikaans- Russsische  componist en ontwerper Serge Tcherepnin, viert dit jaar zijn vijftigjarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan zullen twee geluidskunstenaars tijdens het FAQ Festival op donderdag 2 november in de Toonzaal hun opwachting maken om een concert op dat instrument te geven: Floris Vanhoof en Thomas Ankersmit.

De in 1982 in het Belgische Mol geboren Floris Vanhoof bijt om 20.00 uur het spits af.  Hij is geïnteresseerd in een hybride vorm van film, foto en muziek. In zijn werk staan projecties en muziek uit modulaire synthesizers centraal. Hij kiest niet om nostalgische redenen voor analoge apparatuur, maar omdat hij graag wil experimenteren met datgene wat vroeger als hightech werd beschouwd. Dat nieuwe technologieën niet taboe zijn, blijkt wel uit het feit dat hij ook gebruik maakt van microprocessoren. Vanhoof, die in Antwerpen woont en werkt, maakt zijn instrumenten en installaties zelf en is geïnspireerd door de structurele film en vroege elektronische muziek.

De Nederlandse geluidstovenaar Theo Ankersmit neemt vanaf 21.00 uur het stokje over. Voor hem is de Serge Modulair al vele jaren zijn hoofdinstrument. De in 1979 in Leiden geboren Ankersmit is sinds de jaren negentig als componist en muzikant actief. Hij opereert vanuit Amsterdam en Berlijn. Hij bespeelt zowel elektronische instrumenten als de saxofoon. In zijn veelal abstracte werk wisselen drones, verstilde elementen en pauzes elkaar af. Ook maakt hij in zijn muziek gebruik van infrageluid (gerichte geluidsstralen) en otoakoestische emissies. Daarbij komen geluiden uit het hoofd van de persoon zelf. Ankersmit is voornamelijk actief als soloartiest, maar heeft ook samengewerkt met de Italiaanse componist en muzikant Valerio Tricoli en de befaamde in minimalisme en drones gespecialiseerde Amerikaanse componist Phill Niblock. Met laatstgenoemde zelfs jarenlang. Verwacht  in de Toonzaal geen melodieën, maar wel een wonderlijke reis door het klankuniversum van de Serge Modular.

 

HOT TIP  28/10/2023  !!!!!!!!!!!!!                                                                                                         IJSKOUD DE ZACHTSTE!!!

FACS

door Ronald van Hest

Het Stroomhuis in Eindhoven geeft zaterdag 28 oktober ruim baan aan de even vervreemdende als verontrustende klanken van FACS. Het uit Chicago afkomstige trio geeft  daar dan zijn enige Nederlandse concert.
FACS komt voort uit de experimentele rockgroep Disappears. De muziek van de groep wordt vaak omschreven als artrock, maar door de duistere sfeer en het gitaarspel van frontman Brian Case dat soms jengelt als dat van This Heat en regelmatig krast als dat van Joy Division heeft de sound vaak bijzonder veel weg van postpunk.Veel nummers beginnen intrigerend of pakkend, maar vroeg of laat – meestal vroeg – komt er een wending waarbij het geheel stroef en dreigend begint te klinken. De songs lijken koel en analytisch uitgebeend te worden en het is alsof de luisteraar langzaam maar zeker een moeras wordt ingetrokken. Alle albums van FACS zijn het beluisteren meer dan waard, maar Void Moments en het dit jaar verschenen Still Life In Decay zijn toch wel de hoogtepunten. Dat laatste album handelt onder meer over klassenstrijd en de zoektocht naar identiteit en betekenis in een steeds verder afbrokkelende samenleving. Het lijkt al met al dus een weergave van de Amerikaanse samenleving waarin Democraten en Republikeinen al jarenlang verhit tegenover elkaar staan en de verschillen tussen arm en rijk enorm zijn.
In het voorprogramma staat de Nederlandse band SULTAN. Die speelt naar eigen zeggen pre-apocalyptische post-genre punkrock. In de praktijk klink dat energiek en catchy.

De modellen van Gijs Bakker

door Ronald van Hest in het Noordbrabants Museum tot 1 juni 2023

Gijs Bakker is vooral bekend als ontwerper van sieraden. Zo baarde hij in 1967 tijdens een avantgardistische mode- en sieradenshow, die hij samen met zijn in 1984 overleden creatieve en levenspartner Emmy van Leersum in het Stedelijk Museum in Amsterdam verzorgde, veel opzien met zijn baanbrekende ontwerpen. Met name het kachelpijpcollier dat een mannequin droeg, deed veel stof opwaaien. En de wereldberoemde popzangeres Rihanna poseerde in 2017 met Bakkers halssieraad Double Chin op de cover van het tijdschrift Elle. Bakker heeft echter ook als industrieel ontwerper flink aan de weg getimmerd., iets wat de expositie De modellen van Gijs Bakker in het Design Museum in Den Bosch eens te meer onderstreepte.

In zijn carrière als industrieel ontwerper heeft Gijs Bakker gewerkt voor onder meer Polaroid,  Artifort, Van Kempen & Begeer, ENO Studio en Droog Design. Laatstgenoemd bedrijf, een ontwerperscollectief dat een collectie producten van (inter)nationale ontwerpers onder de aandacht wil brengen, richtte hij in 1993 op met kunsthistorica en critica Renny Ramakers. In 2009 verliet Bakker het bedrijf wegens een verschil van inzicht over de te varen koers.

Alle prototypes die Gijs Bakker gemaakt heeft zijn nu eigendom van het museum. Het Design Museum toonde verschillende prototypes en modellen die Gijs Bakker heeft gemaakt. Zo liet het museum zien hoe het denkproces tot het uiteindelijke ontwerp heeft geleid. De expositie toonde onder meer de modellen voor het koffieservies waarmee Bakker afstudeerde, een koffiezetapparaat, een afwasbol en een schaalmodel voor de dit jaar weer in productie genomen Levi’s Chair.

“Den Bosch neemt sowieso een aparte plaats in mijn loopbaan in,” vertelt Bakker. “Ik was als ontwerper actief voor Cor Unum. (Zie voor meer informatie over dit Bossche keramiekbedrijf het artikel dat op deze site onder het kopje Archief te vinden is, RvH.) Voor dat bedrijf heb ik ook ontwerpers als Benno Premsela en Geert Lap aangetrokken.”

Cor Unum wil in de toekomst meer gaan samenwerken met het Glaslab en het Grafisch Atelier. ”Het is belangrijk dat ze gezamenlijk meer naar buiten treden, om hun bekendheid te vergroten,” vindt Bakker. “En het is van belang om de opleidingen in de buurt aan je te binden en ook goed contact te blijven houden met de musea in de regio.”

Tijdens zijn werk als industrieel ontwerper botste de artistieke vrijheid die Bakker zich wenste nogal eens met de commerciële belangen van de opdrachtgever. “Ik moest voor Moulinex ooit een koffiezetapparaat ontwerpen,“ vertelt hij . “Dat had ik geheel doorzichtig gemaakt, zodat het hele koffiezetproces nauwlettend te volgen was. Het bedrijf durfde de productie ervan echter niet aan, omdat bepaalde testgroepen er niet warm voor liepen.”

Het model voor het koffiezetapparaat was in het Designmuseum te zien, evenals de afwasbollen die Gijs Bakker in 1996 voor de HEMA vervaardigde. “Ik bracht het ontwerp terug tot de essentie, ”aldus de ontwerper. “De bollen zaten in een roestvrijstalen knijper, dat als handvat diende. Zo konden ze, indien nodig, snel vervangen worden. Ze waren zodoende een stuk milieuvriendelijker dan de afwasborstel die een geheel vormt. Uiteindelijk werden ze vanwege tegenvallende verkoopcijfers na een jaar alweer uit de roulatie genomen.”

Dit soort commerciële perikelen maakten dat zijn werkzaamheden als sieraadontwerper, vanwege de grotere vrijheid, bijna als een verademing aanvoelen. Toch blijft er ook op dat terrein nog het nodige te wensen over. Bakker wil graag de in zijn ogen vastgeroeste sieradenwereld openbreken. Daarom richtte hij in 1996 samen met Marijke Valancesca het sieradenlabel Chi ha paura…?  (Italiaans voor wie is er bang voor) op, sinds 2013 chp…? geheten. Ze willen met het label de angst voor het hedendaagse sieraadontwerp wegnemen en laten zien dat een sieraad meer dan louter een decoratieve functie kan hebben. Een sieraad kan ook een boodschap uitdragen. “Ik heb een sieraadontwerp gemaakt met een afbeelding van een auto erop,” aldus Bakker. “Daarmee wilde ik op een ludieke manier het gevestigde rolpatroon tussen mannen en vrouwen aan de kaak stellen. Als er auto’s gekocht worden,  is dat meestal een mannenzaak. Door de afbeelding van een auto op een sieraad te vestigen, draai ik dat in feite om.”

“Het is tot nog toe niet gelukt om de sieradenwereld open te breken,” vervolgt Bakker. “Weliswaar zijn er nu sieraden voor een wat vriendelijkere prijs te koop, maar de sieradenbranche is eigenlijk alleen maar commerciëler geworden.”

Op de vraag welke kunstenaar hij bewondert, antwoordt Bakker Alexander Calder. “Hij was zeer veelzijdig en vernieuwend met zijn sculpturen en mobiles. Een beeldend kunstenaar maar zeker ook een sieradenontwerper. Een prachtige overzichtstentoonstelling in New York van al zijn gebruiksvoorwerpen maakte diepe indruk,” motiveert Bakker zijn keuze.

De modellen van Gijs Bakker waren tot 1 juni 2023 in het Design Museum te zien.

 

Thomas Trum

Onder de titel Daily Spins exposeerde de Rosmalense kunstenaar Tomas Trum enkele monumentale kunstwerken op de muren en vloer van het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Met een zelfgemaakte verfspuitmachine, die meerdere banen verf tegelijk kan aanbrengen, heeft hij een vloer van het museum onder handen genomen. Zijn grootste werk tot nu toe. Ook heeft hij met een levensgrote viltstift een door de waaiervorm geïnspireerde schildering op een muur aangebracht. De kunstwerken worden begeleid door een soundscape van de Bossche geluidskunstenaar Emiel van den Dungen (artiestennaam Milio). Een verwijzing naar de dagelijkse praktijk in het atelier van Trum, waar de kunstenaar werkt op het ritme van de muziek. Van den Dungen combineert in de soundscape geluiden uit het atelier met ritmische loops en ambientmuziek.

Trum en het Noordbrabants Museum zijn geen onbekenden van elkaar. Zo maakte hij in 2018 onder de noemer Brabantse Nieuwe een tijdelijke muurschildering in de Tuingalerij van het museum. Daarnaast heeft het Noordbrabants Museum twee werken van hem aangekocht.

Maar ook buiten Den Bosch heeft hij flink aan de weg getimmerd. Zo exposeerde Trum onder andere in de Grote Kerk in Alkmaar en in toonaangevende galerieën in Berlijn en New York.

In Trums altijd abstracte werk, dat vaak groot van omvang is, neemt het experimenteren met kleuren, materialen en vormen een belangrijke rol in. Alles gebeurt via het trial by error- principe, waarbij het eindresultaat niet van tevoren vaststaat en een belangrijke mate van spontaniteit behouden blijft. Trum heeft een fascinatie voor grote voertuigen die een taak uitvoeren en sporen achterlaten, zoals een ploegmachine die lijnen trekt. Zo gebruikt hij een landbouwmachine die hij heeft omgebouwd tot verfspuitmachine. De verfsporen die de machine achterlaat worden niet verborgen maar bewust getoond. De kijker wordt op die manier verleid om de volgorde van de getrokken lijnen in kaart te brengen.

Daily Spins was tot en met 21 mei 2023 in het Noordbrabants Museum te zien. Het museum is voortgekomen uit het Noordbrabants Genootschap.

 

Wim Delvoye                                              Labour of love

door Ronald van Hest in het Noordbrabants Museum tot 29 januari  2023

 

 

Werken met contrasten, een hang naar provoceren en een liefde voor het ambachtelijke. Dat alles kenmerkt het werk van de Belgische beeldend kunstenaar Wim Delvoye. Voor het eerst is zijn werk in Nederland te bezichtigen. En nog wel in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Dit alles onder de naam Labour of Love.

 

Delvoye schept er een genoegen in om hoge kunsten te combineren met beelden uit de moderne populaire cultuur of alledaagse gebruiksvoorwerpen. Het leidt tot de meest wonderlijke combinaties. Zo zijn in Het Noordbrabants Museum gasflessen met afbeeldingen in Delfts blauw te zien en strijkplanken waarop decoraties zijn aangebracht. Maar de expositie toont ook  kathedralen die op vrachtwagens zijn gevestigd en stills van populaire computerspellen uitgevoerd in  marmer. En er is een videofilm die het uitknijpen van een puist toont. Een daad die begeleid wordt met romantische muziek.

Het is duidelijk dat Delvoye graag spot met kijkconventies. Soms levert dat provocerende resultaten op zoals de glas in lood ramen waarin röntgenfoto’s van vrijende mensen zijn aangebracht. In de jaren negentig begon hij tot ongenoegen van dierenrechtenactivisten met het tatoeëren van varkens. Voordat het tatoeageproces begon, werden de dieren overigens wel door een dierenarts onder narcose gebracht. De arts zag er naderhand ook op toe dat er door de tatoeages geen infecties ontstonden. Nadat de varkens een natuurlijke dood waren gestorven, werden ze opgezet en hun huid verkocht. Enkele van die huiden zijn in het museum te zien.

 

 

Het meest vermaard is Delvoye wellicht vanwege Cloaca: een poepmachine die het menselijke spijsverteringsproces nauwkeurig nabootst. De machine zet voedsel om in uitwerpselen die niet of nauwelijks van het origineel zijn te onderscheiden. Op de expositie is de machine niet te zien. Wel zijn er röntgenfoto’s van het apparaat te bewonderen.

 

Vandaag de dag is Delvoye bovenal een cultureel ondernemer die zijn ontwerpen aan ambachtslieden van over de hele wereld uitbesteedt. Een voorbeeld daarvan zijn de reiskoffers die hij door Iraanse ambachtslieden liet bewerken.  Labour of Love was tot 29 januari  in Het Noordbrabants Museum te bezichtigen. Het museum is voorgekomen uit het Noordbrabants Genootschap.

Januari 2023, tijd voor de jaarlijsten van de muziek van 2022

De lijst van 5 van Frank Pisart, less is more.

 

Warpaint

 

 

 

1.Warpaint-Radiate like this. We Transfer heeft in juli 2022 in coproductie met Sonos de integrale live-uitvoering in The Basement van producer Nigel Goodrich on line gezet. Kij en je bent er bij en je bent verkocht.

2.Eefje de Visser-Bitterzoet. Live gezien bij November Music 2022 in Den Bosch. Eredivisie!!

3.Goldband-Betaalbare Romantiek. Onbetaalbare combinatie van humor en goeie muziek Hebben in 2022 alle festivals volledig platgespeeld. Van Noodgeval en Kinderwens krijgt iedereen een glimlach op z’n gezicht.

4.New Cool Collective-Yunikon. Op de Parade in Den Bosch zag ik ze in 2022 misschien wel voor de 30e keer optreden. Dit is hun 28e (??!!) CD, up tempo mix van jazz en latin en de beste musici van Nederland op de looonlijst.

  1. James Francies-Purest Form. Live met zijn trio in Paradox, ik zag hem in het BIM-huis. Francies (geboren 1995) is op piano van zeldzame klasse!! En als hij je niet van je stoel afblaast, dan doet drummer Damion Reid dat wel, die speelt met 2 handen en 2 voeten gelijktijdig 5 verschillende ritmes! Ongekend, virtuoos!

 

De lijst van Ronald van Hest, een tikje doomy, veel drones. Voor de ge-oefende luisteraar.

1. Kali Malone / Living Torch
Een prachtplaat waarop drones hand in hand gaan met even simpele als fraaie
minimalistische melodielijnen. Malone was dit jaar samen met Stephen O’ Malley te zien op
het Bossche FAQ Festival, waarover elders op deze site meer te vinden is. O’ Malley is
samen met de celliste Lucy Railton ook te horen op het onlangs verschenen nieuwe Malone-
album Does Spring Hides Its Joy, dat beduidend langer en ontoegankelijker is dan Living
Torch.
2.Jóhann Jóhannsson / Drone Mass
Een op het prestigieuze Deutsche Grammophon- label verschenen album van deze veel te
vroeg gestorven IJslandse componist. Jóhannsson timmerde de laatste jaren van zijn leven
flink aan de weg als componist van filmmuziek. Zo is zijn muziek onder meer te horen in
The Theory of Everything, Sicario, Arrival en Mandy. Zijn andere werk is echter minstens
zo interessant. Op dit waardige grafschrift krijgt hij muzikale ondersteuning van het Theatre
of Voices en het American Contemporary Music Ensemble.
3.The Soft Moon / Exister
The Soft Moon, het project van Luis Vasquez, begeeft zich op het snijvlak van gothic,
postpunk en industrial. Op dit donkere maar soms ook catchy album revancheert hij zich
voor de wat al te pompeuze en groezelige voorganger Criminal. Te zien op 20 april in het
Tilburgse 013.
4.VR SEX / Rough Dimension
Dit sideproject van Andrew Clinco, beter bekend als Deb Demure van de darkwaveband
Drab Majesty, mixt punk met synthpop en gothic. Potiger dan Drab Majesty, maar zeker
niet minder pakkend.
5.Dry Cleaning / Stumpwork
Deze Londense postpunkband, met de onderkoeld declamerende Florence Shaw als
intrigerende frontvrouw, scoorde in 2021 terecht hoge ogen met het debuut New Long Leg.
Opvolger Stumpwork klinkt wat krampachtiger, maar is compositorisch van hoog niveau.
Als de altijd zo moeilijk geachte tweede plaat zo sterk is, belooft dat veel goeds voor de
toekomst.
6.Boy Harsher / The Runner
Dit album is de soundtrack van een door de groep zelf vervaardigde gelijknamige film. Het
biedt de donkere broeierige electropop die we van Boy Harsher gewend zijn. Maar er is ook
de luchtige track Machina, met een een vocale bijdrage van Mariana Saldãna van het
Texaanse gothic-duo BOAN.
7.Fontaines D.C. / Skinty Fia
Het Ierse Fontaines D.C. bewijst met dit album andermaal een van de allerbeste
postpunkbands van dit moment te zijn. Met naast de gebruikelijke klanken ook voorzichtige
uitstapjes naar gothic, dance en folk.
8.Horsegirl / Versions of Modern Performance
Sprankelend debuut van deze indieband uit Chicago.
9.Meetsysteem en Victor De Roo / Was het maar eens niet zo ’n feest
Even fraaie als gevarieerde samenwerking tussen de Nederlandse producer –
singer/songwriter Ricky Cherim (Meetsysteem) en de Belgische producer Victor De Roo.
Doet afwisselend aan De Ambassade, Spinvis en De Jeugd Van Tegenwoordig denken, maar
heeft bovenal een eigen gezicht.
10.Just Mustard / Heart Under
Verrassende plaat van deze Ierse rockband, die heel wat duisterder en beklemmender is dan
het debuut Wednesday. De stem van frontvrouw Katie Ball toont veel gelijkenis met die van
Alison Shaw, de zangeres van Cranes.

 

November Music / FAQ Festival TIPS van Ronald van Hest oktober 2022

Al sinds 2010 presenteert het FAQ Festival op verschillende locaties in Den Bosch experimentele elektronische acts. Sinds vorig jaar onder de paraplu van November Music.

 

 

Het meest in het oog springende optreden is dat van Stephen O’  Malley en Kali Malone, dat op donderdag 3 november om 21.00 uur in de Toonzaal plaatsvindt. Maar er is meer fraais te zien en te horen. We pikken er een paar hoogtepunten uit.

 

 

De New Yorkse componist Tristan Perich staat vrijdag 4 november in de Toonzaal. Hij voert dan de composities Noise Patterns en Tone Patterns uit. In Perich zijn werk klinkt zijn fascinatie voor wiskunde, scheikunde en codes door. Het concert begint om 22.00 uur.

Keith Fullerton Whitman treedt zaterdag 5 november vanaf 21.45 uur op in de Club Zaal van de Verkadefabriek. Deze in Fort Greene, Brooklyn gevestigde componist heeft een gevarieerd oeuvre dat uiteenloopt van ambient tot abstracte geluidskunst.

Peter Zegveld geeft zaterdag 5 november vanaf 21.45 uur acte de présence in de Willem Twee. Zegveld is een beeldend kunstenaar die optreedt met zijn muziekmachines.

Beatrice Dillon en Kuljit Bhamra delen zaterdag 5 november vanaf 20.00 uur het podium van de Club Zaal van de Verkadefabriek. Dillon, die elektronische dansmuziek maakt vanuit Londen, scoorde in 2020  met haar album Workaround de nodige open doekjes. Bhamra is een gerenommeerde Brits-Indische componist, producer en tablaspeler.

 

Donderdag 3 november treden Sote en Tarik Barri vanaf  20.00 uur op in de Toonzaal. Daar brengen zij Majestic Noise, een audiovisueel gebeuren.

 

 

Een uitgebreide preview op FAQ vindt je op onze nieuws pagina.

September 2022. Een wandeling langs de wereld van de kunst in Den Bosch.

We starten weer bij Museum Slager met de tentoonstelling “Met dank aan Jheronimus”. De realistische schilders uit de stal van Galerie Lieve Hemel toveren met licht en brengen ons onder de indruk van hun schilderkunstige vaardigheden.

Francisco Roa laat een perfecte schilderstijl zien.

Galeriehouder Koen Nieuwendijk werd ooit enthousiast van schilderkunst door de Jeroen Bosch tentoonstelling in 1967 (georganiseerd door het Noordbrabants Genootschap, by the way). Koen stelt zich als galeriehouder dienend op om kunstenaars een tevreden leven te geven.

Welk werk uit de tentoonstelling vindt Koen mooi? Een uitgebreid verslag van de tentoonstelling en een interview met Koen Nieuwendijk vind je op de pagina Nieuws.

Verder naar de Sint Jan waar Huis 73 het werk van de deelnemers aan de Kunstprijs tentoonstelt en in die samenwerking laat Huis73 in de Hinthamerstraat relikwiëen uit de Sint Jan zien. Zie het indringende werk Kracht van Wendy Smolders, gemaakt van voedingszakken.

Door naar het Noordbrabants Museum waar we onder de indruk zijn van het werk van de verdwenen

kunstenaar Pieter Stoop. Energie en passie spatten van de enorme schilderijen af. We praten met Jacqueline Grandjean over de nalatenschap van Charles de Mooij en de open gesprekken die zij voert met mensen over het Museum voor alle Brabanders. Welke werken van Pieter Stoop vindt Jacqueline mooi? Een uitgebreid verslag van de tentoonstelling en een interview vind je op de pagina Nieuws.

 

Den Bosch fotostad ?!? Mei 2022

Den Bosch is de cultuurstad van het zuiden, thuishaven van het Noordbrabants Genootschap, wat valt hier nog te beleven buiten de geneugten van de bossche bol??? Is Den Bosch een fotostad??? Neen, toch? Of toch wel?? Een wandeling door de stad:

We beginnen bij museum Slager, een tentoonstelling van fotograaf Frank van Driel.

Frank van Driel

Geüploade afbeeldingVerleden, heden en de toekomst met elkaar verbinden. Dat beoogt de in Leiden geboren maar in Den Bosch residerende  fotograaf Frank van Driel, van wie tot 3 april in Museum Slager de expositie The Art of Perception te zien was. De foto’s ogen, mede door van Driels lichtgebruik, als klassieke schilderijen, maar zijn dat in de verste verten niet. Ze zijn onconventioneel, door bewegen en beweging en doordat stillevens met naakten worden gecombineerd. De vaak ingenieuze beeldcomposities zijn niet wat ze op het eerste gezicht lijken.

 

Frank van Driel exposeert met gelaagd fotorealisme in Museum Slager • Pf

 

 

Zo is er een foto van een vrouw met een jachtgeweer die jong en hip oogt. Maar in een interview met Dtv zei Van Driel dat ze het haar heeft dat zijn 90- jarige grootmoeder iedere ochtend in een rolletje deed voordat ze haar Zeeuwse onderkapje opzette. Ook zijn de ogen en het geweer altijd op de kijker gericht. Waar je je ook in een ruimte, waar het werk hangt, bevindt.

 

 

 

 

 

 

 

De foto’s zijn ook indrukwekkend vanwege het formaat, ze zijn enorm en ondanks die grootte tot in detail scherp. Ik vroeg Frank van Driel hoe hij dat doet. Hij werkt met een digitale Hasselblad, een 100 miljoenpixelcamera. De opnamesessies vinden vaak in een halve dag plaats omdat er alleen met daglicht gewerkt wordt. Hij gebruikt lange sluitertijden en presenteert de foto’s verzorgd op dibond of kunstenaarspapier. De foto’s worden niet digitaal bewerkt. Frank heeft een voorliefde voor de persoonlijke symboliek van de Vlaamse primitieven, met name Jeanne Fouquet (15e eeuw). Wie thuis nog eens wil kijken naar het werk van Frank van Driel kan het monumentale (38 x 31 cm) boek ‘to be frank’ aanschaffen via zijn website (https://www.frankvandriel.com)

Verder naar het op steenworp afstand gelegen Designmuseum Den Bosch. over de Argentijnse kunstenaar Lucio Fontana te zien. Naar aanleiding daarvan vroeg het museum het fotografenduo Anuschka Blommers en Niels Schumm om werken van Fontana op de gevoelige plaat vast te leggen en er een eigen interpretatie aan te geven. Het resultaat, de expositie Blommers / Schumm find Fontana, is nog tot en met 29 mei  in het Design Museum te zien.

Lucio Fontana (1899-1968) , die een groot deel van zijn leven in Italië woonde, is de grondlegger van het spatialisme. Dat is een kunststroming die kunst wil gebruiken om nieuwe fysieke omgevingen te creëren en die zich distantieert van het natuurlijke vertrouwen van kunstenaars in de schilderskunst en de illusie van ruimtelijke diepte. Om de ruimtebeleving op haar kop te zetten, maakte Fontana met een priem en mes gaten in zijn kunstwerken.

Hoewel Fontana vooral bekend is als schilder, maakte hij ook ruimtelijke installaties en schilderijen en sieraden. Van die laatste twee categorieën kunstwerken heeft het Design Museum er twintig in huis, de grootste verzameling werk van Fontana in Nederland.

Ondanks het feit dat Blommers / Schumm veel in de wereld van de mode en luxe-industrie werkt, heeft het duo een fascinatie voor gewone mensen en objecten uit onze directe omgeving. De veelal eenvoudig van vorm zijnde objecten van Fontana sluiten daar mooi op aan. Ze worden fraai in 20 lichtkasten gepresenteerd. Op verschillende manieren geven Blommers en Schumm een eigen draai aan het werk. Zo wordt er aan een object een tafel toegevoegd en wordt een ander kunstwerk verdubbeld. Het meest in het oog springend is misschien wel het zand dat ze bij een rugbybal van keramiek hebben geplaatst. Een eigenzinnige blik op het werk van een al even eigenzinnige kunstenaar.

 

 

 

Vervolgens naar het naastgelegen Noordbrabants Museum waar anesthesist en fotograaf David Pattyn de foto’s van de coronapandemie van dichtbij in het JeroenBoschZiekenhuis laat zien.

 

 

BOSSCHE PARELTJES Maart 2022

Den Bosch is de cultuurstad van het zuiden, thuishaven van het Noordbrabants Genootschap, wat valt hier nog te beleven buiten de geneugten van de bossche bol???

 

Design Museum Den Bosch

Goth

Er mag nog wel eens denigrerend of lacherig over goths gedaan worden, maar ondertussen is gothic
toch maar mooi de grootste subcultuur ter wereld. Reden temeer voor het Design Museum Den
Bosch om deze duistere stroming middels een expositie eens extra onder de aandacht te brengen.
Dit alles onder de noemer Goth- Designing Darkness.
Goth kenmerkt zich door een onbestemd verlangen naar de donkere kanten van het leven.
Het is een escapistische stroming, waarbij onze saaie realiteit wordt ingeruild voor een wereld vol
duistere romantiek, zwarte magie en mythische figuren zoals vampieren, heksen, geesten en de
femme fatale. Het Design Museum Den Bosch heeft dan ook kosten nog moeite gespaard om een zo
duister mogelijke sfeer tijdens de expositie te creëren. De tentoongestelde werken, ook als ze
donker van kleur zijn, worden slechts spaarzaam verlicht. En de gangen waar de bezoeker zich
doorheen moet wurmen zijn af en toe wel behoorlijk nauw, hetgeen een claustrofobisch gevoel kan
oproepen. En alsof dat allemaal nog niet genoeg is, klinken er tijdens de expositie ook de nodige
duistere muzikale klanken. Te denken valt daarbij aan Warzawa van David Bowie en Popol Vuhs
bijdrage aan de soundtrack van Werner Herzogs Nosferatu.
Op de expositie is veel ruimte voor de muzikale exponenten van gothic. Zo zijn er foto’s en
videoclips te zien van artiesten als Bauhaus, Siouxsie and the Banshees en The Cure. Van die laatste
groep zijn ook de hoezen van het duistere drietal Seventeen Seconds, Faith en Pornography
uitgestald. Verrassender is de foto van een bandlid van Specimen of een videoclip van Screaming
Jay Hawkins’ I Put A Spell On You. De rhythm and blues van die laatstgenoemde artiest mag dan
muzikaal behoorlijk afwijken van wat men van gothic verwacht, de tekst en de beelden van de clip
doen dat niet. Hawkins houdt daarin immers een doodshoofd vast.
Ook is er veel ruimte voor de filmkunst. In de expressionistische films die in de jaren twintig
van de vorige eeuw in Duitsland werden gemaakt speelden bovennatuurlijke thema’s een
belangrijke rol. Daarom toont Goth- Designing Darkness een fragment uit de klassieke Robert
Wiene-film Das Cabinet des Dr. Caligari. Verder is er aandacht voor rolprenten zoals Der Gollem en
Nosferatu (de remake van Werner Herzog uit 1979). Ook Hollywood wordt niet vergeten: Tod
Brownings Dracula is met een fragment vertegenwoordigd. Daarin is Bela Lugosi te zien, de meest
legendarische Dracula-vertolker. Hij inspireerde Bauhaus tot het ultieme gothicnummer: Bela
Lugosi Is Dead.
Goth- Designing Darkness biedt een breed scala aan kunstobjecten en andere attributen die
refereren aan gothic. Van de spullen van een overledene en een vroege uitgave van The Raven, het gedicht van Edgar Allan Poe, tot de prenten van Odilon Redon en de enge stoel van H.R.
Giger. En natuurlijk is er ook een maquette van onze gotische Sint-Janskathedraal. Voor sommigen
is het allemaal misschien wel iets te veelomvattend. Maar voor eenieder die zich helemaal in goth
wil onderdompelen, is deze expositie zeker een aanrader. De geplande einddatum van de expositie is vooralsnog 18 april 2022.(Tekst: Ronald van Hest)

De duistere dertien

Ter gelegenheid van de expositie Goth- Designing Darkness volgt hier een kort overzicht van
dertien gothic-albums die eenieder gehoord moet hebben. De albums zijn op chronologische volgorde gerangschikt.
(1)
Nico- The Marble Index (1968)
Nico mag gerust de peetmoeder van het genre genoemd worden. Haar muziek, waarin het
harmonium een belangrijke plaats inneemt, is donker, monotoon en vervreemdend. The Marble
Index is Nico’s beste plaat en wordt door velen als het allereerste gothic-album beschouwd.
(2)
Bauhaus- In the Flat Field (1980)
Critici mogen dan niet altijd even overtuigd zijn van de kwaliteiten van Bauhaus, maar onder goths
is dit een van de populairste bands. In the Flat Field is het grimmigste en meest duistere album van
de groep. Zanger Peter Murphy is inmiddels bekeerd tot de islam en maakt tegenwoordig heel
andere muziek.
(3)
Joy Division – Closer (1980)
Dit is het laatste album dat deze legendarische groep maakte voor de zelfmoord van haar zanger Ian
Curtis. Die wetenschap, de prachtige muziek en de briljante productie van Martin Hannett maken
dit album, meer dan veertig jaar na het verschijnen, nog steeds tot een aangrijpend monument. De
overgebleven leden gingen samen met Gillian Gilbert verder als New Order en scoorden een
wereldhit met Blue Monday.
(4)
Siouxsie and the Banshees – Juju (1981)
Dit is het definitieve Siouxsie and the Banshees- album. De groep doet hier een plaat lang datgene
waarin haar grootste kracht ligt: spannende, jagende muziek maken met Siouxsies krachtige stem,
onorthodox gitaarspel en een diep doorbonkende ritmesectie.
(5)
The Cure – Pornography (1982)
Dit overrompelende werkstuk is de laatste van drie sombere albums die The Cure aan het begin van de jaren tachtig maakte . Toen dit album in 1982 verscheen werd het wisselend ontvangen, maar inmiddels geldt het als een hoogtepunt in het Cure-oeuvre. Terecht, want The Cure klonk nooit dreigender en indrukwekkender dan op dit album. Na Pornography gooide de band het over een andere boeg en werden er toegankelijkere wegen bewandeld, met de nodige hits als gevolg.
(6)
Cocteau Twins – Treasure (1984)
Treasure biedt het beste van twee Cocteau Twins- werelden: de duisternis die het debuut Garlands
kenmerkte wordt afgewisseld met de meer hemelse koers die de band later ging varen. De muziek
van de groep wordt nog wel eens schamper afgedaan als gothic light of kitsch. Desondanks zijn de
Cocteau Twins van grote invloed op genres als dreampop en shoegaze.
(7)
Killing Joke – Night Time (1985)
Killing Joke zal bij het grote publiek vooral bekend blijven van de op dit album te vinden hit Love
Like Blood. Night Time is een donker en broeierig werkstuk, dat een grimmig tijdsbeeld geeft van
het decennium waarin het neoliberalisme opkwam en egoïsme de boventoon ging voeren.
(8)
Coil – Horse Rotorvator (1986)
Gothic heeft ook in de industrial de nodige sporen nagelaten. Horse Rotorvator van Coil is een
abum waarop noisy industriële geluiden worden afgewisseld met duistere en mysterieuze klanken.
Op het album spelen thema’s als homoseksualiteit en aids een voorname rol. Niet verwonderlijk, want
de twee Coil- kernleden John Balance en Peter Christopherson waren jarenlang elkaars
levenspartner en zagen veel mensen in hun omgeving aan de eerdergenoemde ziekte ten prooi
vallen. Horse Rotorvator werd een paar jaar geleden door muziekwebsite Pitchfork gekozen tot een
van de beste industriële albums aller tijden.
(9)
Dead Can Dance- Within the Realm of a Dying Sun (1987)
Dead Can Dance maakte op haar titelloze debuut nog pure gothic, maar ging zich later ook in
allerlei andere richtingen ontwikkelen. Op Within the Realm of a Dying Sun zijn bijvoorbeeld ook
invloeden uit de klassieke en Arabische muziek te vinden. De groep is vooral befaamd vanwege de
zang van Lisa Gerrard, maar de door Brendan Perry gezongen songs zijn vaak minimaal zo sterk.
Within the Realm of a Dying Sun is, samen met het twee jaar eerder verschenen Spleen and Ideal,
het absolute hoogtepunt in het Dead Can Dance-oeuvre.
(10)
Sisters of Mercy – Some Girls Wander by Mistake (1992)
Dit al jarenlang om zanger Andrew Eldritch draaiende gezelschap is samen met Bauhaus
waarschijnlijk de populairste band onder goths. Deze compilatie met werk uit de periode 1982-1984
klinkt kaler en overtuigender dan het latere werk. Alleen al vanwege de klassieke singles Body
Electric, Alice en Temple of Love het beluisteren meer dan waard.
(11)
Nature and Organisation – Beauty Reaps the Blood of Solitude (1994)
Nature and Organisation is het project van Michael Cashmore, die ook jarenlang actief was in het
avant-gardistische gezelschap Current 93. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Current 93-
frontman David Tibet op verschillende nummers de zang voor zijn rekening neemt. Verder zijn er
vocale gastrollen voor Douglas Pearce (Death In June) en Rose McDowall, die in de jaren tachtig
als lid van het damesduo Strawberry Switchblade een hitje scoorde met het nummer Since
Yesterday. Beauty Reaps the Blood of Solitude is een mijlpaal is de geschiedenis van de gothic folk.
Een album waarop Cashmore laat horen wat voor een geweldige gitarist en arrangeur hij is.
(12).
The Soft Moon – Deeper (2015)
The Soft Moon, het eenmansproject van Luis Vasquez, is een van de hoogst aangeslagen acts in de
hedendaagse gothic. Met dit album wordt een nieuwe richting ingeslagen. Er is nog steeds ruimte
voor onheilspellende industriële soundscapes, maar het album heeft een meer songgericht en minder
abstract karakter dan het eerdere werk. Het is het meest pakkende werkstuk dat The Soft Moon tot
nu toe heeft afgeleverd.
(13)
Drab Majesty – The Demonstration (2017)
Dit album mag dan door een groot deel van de muziekpers genegeerd zijn, onder goths geldt deze
plaat als een moderne klassieker in het genre. Volkomen terecht, want het mixt catchy popsongs op
een onweerstaanbare manier met melancholiek gitaarspel, dat herinneringen oproept aan Sisters of
Mercy en Sad Lovers & Giants.

Tekst en selectie : Ronald van Hest

Cor Unum 2022

Door Ronald van Hest

Ooit begon het als een kleinschalig werkverschaffingsproject voor werklozen in Orthen, maar inmiddels is het uitgegroeid tot een internationaal vermaard  keramiekbedrijf: Cor Unum. Een gesprek met curator en directeur Charlotte Landsheer over de belangrijkste ontwikkelingen die het bedrijf heeft doorgemaakt.

Cor Unum (Latijn voor een van hart), een gezamenlijk initiatief van de Gemeentelijke Sociale Dienst en de rooms-katholieke  Dr. Ariënsstichting, startte in 1953 in een lokaal van de oude jongensschool in Orthen. Eerst richtte het bedrijf zich op werklozen, daarna op mensen met een arbeidshandicap. Het bedrijf had grote moeite om het hoofd boven water te houden.

Daarom stelde de gemeente in 1959 Zweistse Landsheer als hoofd aan, de vader van de huidige directeur Charlotte Landsheer. “Mijn vader was op dat moment docent aan de kunstacademie in Den Bosch”, vertelt ze.“Hij moest het productieproces op een efficiëntere manier laten verlopen. Daarbij spelen mallen een grote rol. Eerst komt een ontwerper bij ons aan. Aan de hand van diens ontwerp wordt een model gemaakt. Dat model wordt omgezet in een mal van gips. In die mal wordt vloeibare klei gegoten. Het gips van de mal heeft een zuigende werking en zorgt dat er een scherf van klei ontstaat. Hoe langer je de klei in de mal laat zitten, des dikker de scherf wordt. Als de klei uit de mal is gehaald, worden de gietnaden weggewerkt en wordt het geheel geglazuurd. Vervolgens gaat het aardewerk de oven in.“

 

 

Mallen in de werkplaats van Cor Unum

 

 

 

 

Servies rond en vierkant van Zweitse Landheer.

 

 

 

“Mijn vader stelde de mens altijd centraal”, vervolgt Landsheer. “In het productieproces werd ook altijd rekening gehouden met de beperkingen van de werknemers. Zo was er een man die last van trillingen had. Die trillingen resulteerden in subtiele verticale lijnen. Deze lijnen zijn te vinden op de vazen en kommen van de grafiocreeks, die een groot succes werd. Nu herhaalt de geschiedenis zich met onze collega Sander die 3 jaar geleden een hersenbloeding kreeg en nu ook vazen met lijnen schildert vanuit zijn rolstoel.”

 In 1987 vertrok Zweitse Landsheer na 28 jaar bij Cor Unum. Zeven jaar later deed Charlotte bij het bedrijf haar intrede. Ze ging als werkleider aan de gang bij de nieuwe afdeling productontwikkeling. “Eind jaren negentig trad er een belangrijke verandering in werking”, vertelt ze. “De sociale werkvoorziening werd geherstructureerd en verschillende afdelingen, waaronder Cor Unum, werden afgestoten. Het werd een vrij bedrijf dat in handen van de familie Krapels kwam. Ik ging mee als bedrijfsleider en de mensen met een arbeidshandicap konden ook gewoon blijven.”

Uiteindelijk bleek het bedrijf niet rendabel genoeg. “In 2009 stopte de familie Krapels ermee”, aldus Landsheer. “Vervolgens ben ik met een bedrijfsplan naar de rechter gegaan om gedaan te krijgen dat we de moedermallen konden behouden. Die moedermallen zijn belangrijk, omdat van daaruit alle andere mallen gemaakt kunnen worden. Gelukkig lukte het en kon het bedrijf als stichting worden voortgezet.”

Inmiddels zetelt Cor Unum al weer 4 jaar in een riant pand aan de Vughterstraat 270. “Hier hebben we voor het eerst ook een echte winkelfunctie”, vertelt Landsheer “De mensen met een beperking zijn gebleven. Maar daarnaast hebben we verschillende stagiaires van opleidingen zoals St. Lucas in Boxtel en De Rooi Pannen in Tilburg. Het past in ons streven om ook een leerplek te zijn”.

 

Benno Premsela en Bruno Ninaber van Eyben

 

 

 

 

 

 

                                                                         Geert Lap maakt het ovaal

 

 

 

“Een belangrijk verschil met vroeger is dat ontwerpers tegenwoordig naar ons toe komen. Gedurende ons bestaan hebben we het geluk gehad dat we met verschillende bekende ontwerpers hebben mogen werken. Te denken valt daarbij aan Benno Premsela, Geert Lap , Bruno Ninaber van Eyben en Marc Newson. Die stonden toen nog aan het begin van hun loopbaan, waardoor ze voor ons nog betaalbaar waren. Verder organiseren we ieder jaar een ontwerpwedstrijd voor beginnende ontwerpers: de Cor Unum Design Contest. Die is inmiddels aan de tiende editie toe.”

 

Atlantis van Roderik Vos

De winnaar van de ontwerpwedstrijd krijgt 500 euro en wordt door Cor Unum begeleid in het onderzoek naar de productie van zijn of haar ontwerp en het op de markt brengen daarvan. Belangstellenden kunnen zich sinds 13 september via de link op de website van Cor Unum inschrijven voor de wedstrijd. Tot uiterlijk 14 januari 2022 kan je je inschrijven en tot 10 maart kan je een prototype van het ontwerp inleveren.

Het Noordbrabants Museum 2021

 

 

Salvador Dalí

Salvador Dalí is bij het grote publiek vooral bekend als de surrealistische schilder die zijn droombeelden vangt in heldere, bijna fotografische, schilderijen, die vaak optisch bedrog bevatten. Het Noordbrabants Museum in Den Bosch zoomt tijdens de tentoonstelling Dalí- en niets anders echter in op de minder bekende kanten van de schilder. Er is veel aandacht voor zijn commerciële activiteiten. Dali heeft herhaaldelijk zijn artistieke kwaliteiten in dienst van het bedrijfsleven gesteld. Zo zijn er op de expositie advertenties voor nylonkousen van Bryans, aardolie van Shell en auto’s van Datsun te zien. Verder  toont het museum  onder meer ontwerpen voor parfums en Chupa Chups lolly’s.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Een ander belangrijk onderdeel van de expositie vormen diverse schetsen die Dalí heeft gemaakt. Hieronder bevinden zich schetsen voor Destino, een animaltiefilm waar hij in 1946 samen met Disney aan werkte. De film werd destijds niet afgewerkt, maar vond in 2003 alsnog zijn voltooiing.

Zeer in het oog springend is Dali’s in de jaren zeventig gemaakte bewerking van Los Caprichos (De Grillen), een aquatint-etsreeks die oorspronkelijk aan het eind van de achttiende eeuw door Francisco Goya gecreëerd werd. Goya bespotte daarin de dwaasheden van de toenmalige Spaanse maatschappij. Dali voegde aan de oorspronkelijke zwart-wit prenten gekleurde en erotische elementen toe.

Maar bovenal is er bij de tentoonstelling veel ruimte voor foto’s van de  Franse fotograaf Robert P. Descharnes. Descharnes heeft Dalí in totaal liefst meer dan 60.000 keer op de gevoelige plaat vastgelegd. Uit die omvangrijke collectie heeft het Noordbrabants Museum 125 foto’s uitgekozen. Ze tonen de schilder zowel aan het werk als in zijn vrije tijd met vrienden en zijn vrouw Gala. Op de foto’s toont Dalí zich dikwijls een poseur. Het is Dalí ten voeten uit, want niet alleen zijn werk was aandachttrekkend. Ook zijn opvallende uitspraken, theatrale gedrag en excentrieke voorkomen, waarbij de gekrulde snor het meest in het oog springt, waren spraakmakend. Dalí – en niets anders was tot en met 21 november 2021 in het Noordbrabants museum te zien. Het museum is voortgekomen uit het Noordbrabants Genootschap.

(tekst Ronald van Hest)

 

Eva Jospin
Imposant en fragiel tegelijk. Zo valt het werk van de Franse kunstenares Eva Jospin te omschrijven.
Verspreid over heel Frankrijk, heeft zij al de nodige monumentale installaties op haar naam staan.
En nu is haar werk voor het eerst in Nederland te zien. De expositie Paper Tales in het
Noordbrabants Museum in Den Bosch toont allerlei bruine kartonnen bouwsels van haar. Deze
lopen uiteen van bomen, struiken tot rotsen. Al haar scheppingen ogen vertrouwd, maar ook
mysterieus. Een bewuste keuze van Jospin, die veel aan de interpretatie van de bezoeker wil
overlaten. De met veel gevoel voor detail gemaakte werken mogen dan imposant ogen, door het
gekozen materiaal zijn ze tevens fragiel. Het is een mooie metafoor voor de vergankelijkheid van de
natuur. Tot en met 19 september 2021 konden belangstellenden zich nog in de wonderlijke wereld van
Eva Jospin onderdompelen in het Noord Brabants Museum in Den Bosch, voortgekomen uit dit genootschap.(tekst Ronald van Hest, foto’s Frank Pisart)
SAMSUNG CAMERA PICTURES
SAMSUNG CAMERA PICTURES

 

Jazz in Duketown.   2021

Den Bosch van 21 tot en met 24 mei 2021.

Op 4 podia in de W2 en de Verkadefabriek in Den Bosch. Geen publiek, de concerten zijn via stream live te volgen. Een mooi programma, de muzikanten zijn blij weer op te kunnen treden en wij, het publiek, zijn blij om weer eens live muziek te zien, weliswaar op afstand.          Door Ronald van Hest en Frank Pisart.

 

  

 

 

Yuri Honing Acoustic Quartet in de grote zaal van de Verkadefabriek vrijdag 21 mei

 

Voorovergebogen, z’n ogen dicht, weeft Wolfert Brederode minimalistische structuren op z’n piano. Gullie Gudmundsen, ook z’n ogen dicht, zet accenten met z’n akoestische bas, spaarzaam, alert. Dan, Joost Lybaart, het door hem zelf gekooide beest, is de basis met super strakke soms onnavolgbare ritmes. Dan, ja het is in de grote zaal, Yuri op tenor, de mammoettanker van geluid vaart binnen, een dijk van een echo, rake uitgesponnen noten snijden recht je ziel in. De band neemt ons mee in een muzikaal avontuur. Filmisch (er staat een rookmachine!), vloeiend, eenvoudig, de muzikanten vinden elkaar bijna telepathisch, ze weven een prachtige muzikale structuur.

Dan After All van David Bowie (over diens broer in een inrichting en donkere gedachten over z’n eigen sanity). De basis droog, strak, melodisch en dan de melancholische sax met veel echo die langzaam wegzakt in het niets. Halverwege het concert een eruptie, freaky sax-solo, Joost het beest mag loos, dan eindigt het plots. Melodisch verder, Gullie pakt de strijkstok, Wolfert werkt in het midden en laag, nooit in t hoog. Dan de sax die de vrijheid zoekt en later samenkomt in rust.

Zo’n concert is een cadeautje van Jazz in Duketown.

 

 

 

Vlek: gezien in Willem Twee Toonzaal op vrijdag 21 mei.

 

 

Een concert van Vlek is zonder meer een groot luisteravontuur. Een uur lang wordt de luisteraar meegenomen in de meest uiteenlopende sferen en muzikale extremen. Vrolijke en gemoedelijke klanken worden net zo gemakkelijk afgewisseld met moody composities en free jazz-achtige uithalen van de blazerssectie. En ook voor invloeden uit de blues en heavy rock draait de band zijn hand niet om. In afsluiter Grand Hotel tovert gitarist Jacq Palinckx met wat gereedschap de meest
rare klanken uit zijn gitaar. Geen schoonmaakmiddel krijgt deze Vlek eronder!

 

 

 

Pax the humanoid- Gezien: zondag 23 mei, Willem Twee Poppodium

 

 

In het verleden vierde hij triomfen als frontman van The Kyteman Orchestra, maar tijdens Jazz in Duketown bewijst Pax the humanoid dat hij ook solo zijn mannetje staat. Nou ja, solo. Vier musici begeleiden hem in de Willem Twee: Niels Broos (toetsen, eveneens ex- Kyteman Orchestra), Gersom Raams (gitaar), Glenn Gaddum Jr. (bas) en Jori Olijslagers (drums). Zij zorgen voor een inventieve mix van hiphop, jazz, soul en funk. Maar er is ook het donkere en indringende Call It Freedom, waarin Pax zich een maatschappijkritische observator in de traditie van Gil Scott-Heron en Michael Franti toont. Zangers met wie hij ook de nodige vocale overeenkomsten heeft. Of Pax relaxed onderuit zit of zelfverzekerd rondslentert: de hele tijd wekt hij de indruk alles volledig onder controle te hebben. Voor het inzetten van de vette funk-afsluiter Hell vraagt hij het publiek om thuis de boel helemaal af te breken. Grote kans dat men dat al lang daarvoor heeft gedaan.

 

 

 

Bruut, featuring Anton Goudsmit clubzaal in de Verkadefabriek op zondag 23 mei

 

 

Plezier in de muziek staat hier voorop! Lachende gezichten, veelzeggende blikken. De band staat als een rock and roll orkest uit de fifties te grooven. Dan worden we weer een spaghettiwestern ingetrokken met een hoofdrol voor de shadowsgitaar van clown Goudsmit. Met een slepend ritme wordt er filmmuziek ingezet met lyrische melodiëen op gitaar en sax. Met een schuine knipoog naar het songfestival wordt een uptempo-uitvoering gegeven van Poupee de Cire (geschreven door Serge Gainsbourg, France Gall won hier in 1965 mee). Bruut raast hier als een amusementsorkest doorheen met een vlammend orgel, tambourijn erbij en Goudsmit gooit m nog eens in de hoogste versnelling.

Zo leuk kan muziek zijn!!

 
Typhoon en Jef Neve- Gezien: zondag 23 mei in de grote zaal van de Verkadefabriek

Typhoon, de energieke Nederlandse rapper, en de verstilde Belgische jazzmusicus Jef Neve. Het lijkt op het eerste gezicht een misschien wat merkwaardige combinatie, maar de praktijk blijkt anders. Motel Mozaique bracht ze in 2015 voor het eerst bij elkaar en sindsdien is er muzikaal wat moois gegroeid tussen de heren. De blikken en lachen die ze elkaar in de Verkadefabriek toewerpen, bewijzen dat ze zichtbaar plezier beleven aan hun samenwerking. Het concert is zeker geen greatest hits show van beide musici. Komt er al een bekend nummer voorbij , zoals Surfen van Typhoon, dan wordt dit in een ander jasje gestoken. En de rapper is ook niet de rondspringende wervelwind die we van zijn reguliere concerten gewend zijn. Rustig zittend op zijn kruk improviseren hij en Neve erop los. Heikele thema’s worden daarbij niet geschuwd. Tijdens een improvisatie roept  Typhoon mensen op met elkaar in gesprek te gaan over onderwerpen als kolonialisme en racisme en pijnlijke feiten onder ogen te zien. “Wees moedig in je ongemak”, aldus de rapper. “Ik ben de stem van de vooruitgang”, klinkt het pretentieus in hetzelfde nummer. Dat hij hiermee wegkomt, komt door Typhoons ontwapenende persoonlijkheid. Voeg daarbij Neves poëtische pianospel en we kunnen gerust spreken van een vruchtbare samenwerking die naar meer smaakt.

 

 

 

 

 

 

 

 

New Cool Collective grote zaal in de Verkadefabriek, maandag 24 mei

 

 

Blij om weer op te treden. Voor het eerst onversterkt: er staan wel kleine versterkertjes, maar de piano is onversterkt. Benjamin Herman, bandleider, geeft aan dat de band zo zichzelf uitdaagt om ook heeel zachtjes te spelen. Rustig maar strak van start met Skinned, lekkere percussie (Frank van Dok en Jos de Haas geven de band hiermee zo’n lekker latinsausje), solos van gitaar, sax, trombone en piano en een melancholisch slot. In het 2e nummer, Rumbo, speelt David Rockefeller een lyrische solo op trompet, ondersteunt door stevige percussie en mooie partijen voor de blazerssectie. In La Rana (de kikker) stuurt Benjamin de saxofoon alle kanten op en jaagt Joost Kroon op de drums met z’n swipes de band nog wat op. Dan een zudafrikaans uitstapje met een dialoog tussen gitaar en blazers. Het begint rustig, maar dan neemt Rory Ronde met een enorme, prachtige gitaarsolo de boel onder vuur en knalt de band door!!

Ik denk dat ik deze band al zo’n 40 keer gezien heb en besef dat de vrolijke muziek altijd in een feestje uitmondt, maar deze keer , voor het eerst, wel een feestje zonder publiek. Talent en drive van de band zijn er niet minder om.

Verder met Bakiff van Duke Ellington met een mooi slepend ritme. Vervolgens Harlem Nocturne, met een melodie op saxofoon die iedereen herkent en je van de saxofoon laat houden. In Line Flynn opent met een prachtige intro op de vleugel van Willem Friede en, als je dan nog niet verkocht bent, gaat Leslie Lopez er met een vette solo op z’n akoestische bas uit 1961 nog even tegenaan waarna David Rockefeller op muted trompet met een lyrische solo afrondt.

Dan is het podium met Max (naar drummer Max Roach) voor Joost Kroon (speelt net zo makkelijk jazz in oa NCC als rock in Kane) eerst een solo op de koe-bel en vervolgens met swipes op de drums! De band rond af met Thierno en een melancholische hoofdrol voor de sax.

Muziek is feest, New Cool is feest!! Bedankt Jazz in Duketown!!

 

 

Bevrijdingsfestival  2021 in Den Bosch

De vrijheid vieren en duiden in al haar facetten. Daar draaide het ook dit jaar weer om tijdens de diverse bevrijdingsfestivals. Vanwege alle coronaperikelen, bestonden de bevrijdingsfestivals ook dit jaar weer uitsluitend uit online-edities

In ‘s-Hertogenbosch werd de aftrap gegeven met het ontsteken van het bevrijdingsvuur op de Pettelaarse Schans door burgmeester Jack Mikkers en jeugdburgemeester Jop van Peufflik. Ze bevonden zich in het gezelschap van  oud JOVD-voorzitter en mediapersoonlijkheid Splinter Chabot. Die vergeleek vrijheid met zuurstof.  “Als het er is, is het prima. Maar als het weg is, stik je.” Volgens Mikkers kan inviduele vrijheid niet bestaan zonder die van het collectief. “Vraag bij je eigen handelen altijd af wat jou vrijheid om dingen te doen voor de ander betekent”, aldus de burgervader.

Ter  gelegenheid van het festival werd The Freedom Band in het leven geroepen, een zeer grote gelegenheidsformatie . Onder de muzikanten bevonden zich bekende namen als Anneke van Giersbergen (voormalig zangeres van The Gathering), Björn van der Doelen en Nona. Zij brachten een vlammende versie van het The Scene-nummer Iedereen is van de wereld. Verder waren er ook weer de jaarlijkse ambassadeurs van de vrijheid: volkszanger Tino Martin, zangeres Davina Michelle en rapper Jonna Fraser. Tino Martin reisde samen met schrijver en filmmaker Natascha van Weezel naar kamp Westerbork en Davina Michelle en Jonna Fraser gingen in gesprek met fans. In de bijdrage van Davina Michelle ging het vooral om de vrijheid om jezelf te kunnen zijn, terwijl in het filmpje van Jonna Fraser etnisch profileren door de politie centraal stond.

Daarnaast waren er vrijheidscolleges van onder meer komiek Soundos El Ahmadi, auteur Haroon Ali en zanger en presentator Joris Linssen. El Ahmadi vertelde hoe moeilijk het was om als vrouw uit een minderheidsgroep haar droom te kunnen verwezenlijken. Ali deed uit de doeken hoe hij met de islam brak en uit de kast kwam. Iets wat zijn moeder accepteerde, maar hem op een breuk met zijn vader kwam te staan. Joris Linssen poneerde in zijn college de stelling dat de belangrijkste vrijheid misschien wel de vrijheid is om fouten te kunnen maken.

Duidelijk is dat vrijheid voor iedereen wat anders kan betekenen. Het bevrijdingsfestival is een nuttig instrument om daar meer inzicht over te verschaffen en het belang van vrijheid aan te tonen. Hopelijk de volgende keer weer op oude manier en met publiek.

Door Ronald van Hest

We hebben een archief gemaakt met aparte pagina’s van:
De Jan Naaijkensprijs
De Jan Naaijkensprijs JR
De Arena

 

 

Papieren Juweeltjes 2018

Van 4 november 2017 t/m 18 februari 2018 was in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch de tentoonstelling Papieren juweeltjes van de collectie van het genootschap te zien. De tentoonstelling was samengesteld uit de verzamelingen van Het Noordbrabants Museum in Den Bosch en de Brabant-Collectie te Tilburg. Beide verzamelingen vormden ooit een geheel: de omvangrijke en kostbare collectie werd door ons bijeengebracht. In 1986 werd de collectie gescheiden en overgedragen aan het Noordbrabants Museum en aan de Universiteit van Tilburg . De kunstwerken en historische objecten en een deel van de tekeningen en prenten  bleven in Den Bosch. De boeken, handschriften, kaarten,  en foto’s en het overgrote deel van de prenten en tekeningen kwamen uiteindelijk terecht in de bibliotheek van de universiteit. In 2017, 180 jaar na de oprichting van het genootschap, waren de meest bijzondere werken op papier uit de collectie weer samen te zien in de stad waar de collectie ontstond: ’s Hertogenbosch.

 

Onderstaand wat video’s.

Nuni Weisz' exhibition Valkhof after winning the Jan Naaijkensprijs 2017

 

Jan Naaijkensprijs 2016

 

De Arena

 

Wolkenlucht in my backyard 

De Nieuwe Vincent in 5 afleveringen